Przeciwdziałanie dezinformacji – Erystyka dla najmłodszych

Wszyscy się czasem kłócimy…

Nieważne czy jesteśmy w sejmowych ławach czy próbujemy wykazać, że Mbappe jest najlepszym piłkarzem w Ligue 1. Każdemu z nas zdarza się prowadzić dyskusję. Czasami możemy mieć wrażenie, że osoba z którą dyskutujemy nie ma racji, ale na końcu języka mamy dlaczego tak jest. Zarówno w przestrzeni publicznej jak i prywatnej, świadomie czy też nie, ludzie stosują argumenty erystyczne – czyli takie, które pomagają im wygrać dyskusję bez względu na to czy mówią prawdę, czy nie.  

Jak się dajemy wywieźć w pole?

Przecież rozmowa nad ustawą czy meczem piłki nożnej nie zawsze jest poparta statystkami czy prawdziwymi twierdzeniami. Dlatego też mózgi rozmówców i ich odbiorców mogą operować na innymi kryteriami. Kluczem w dyskutowaniu jest:

• pewność siebie, bardzo często zachwiana przez nieuczciwe zagrywki naszego współrozmówcy.
• przychylność publiki, mogąca wpłynąć na naszą gotowość do dalszej argumentacji 

Przykład 1 ad personam:

Dyskutujemy z kolegą nad tym, dlaczego Kylian Mbappe jest lepszym piłkarzem od Kacpra Urbańskiego. Tłumaczymy powoli i spokojnie, że ma lepsze przyjęcie piłki od Polaka i nawet dlatego jest lepszy. Niestety kolega zamiast odnieść się do przyjęcia piłki Kyliana Mbappe, odwołuje się do upokarzającej sytuacji z zajęć WF, gdzie nie udało nam się „zgasić” piłki przy łatwym podaniu. Koledzy zaczynają się śmiać i przez żart kolegi są w stanie uwierzyć, że Kacper Urbański jest lepszym piłkarzem.

Przykład 2 uogólnienie:

Zależy mi na powołaniu do składu na mecz ligi dzielnicowej. Od 3 lat ćwiczę grę na bramce. Starając się wykazać kapitanowi drużyny, że to nas należy wybrać wskazuję, że jestem najlepszy na bramce w całej klasie. Niestety do dyskusji dołącza się Arek, który nie dostał się na żadną inną pozycję – zaczyna wypominać nasze słabe umiejętności jako pomocnik, napastnik i obrońca i mówi, że jestem słabym piłkarzem. Kapitan je sobie przypomina i zapominając, że dyskusja dotyczy bramkarza przychyla się do zdania Arka.

Przykład 3 ad hominem:

Klasa głosuje nad miejscem wycieczki. 10 dziewczynek chce pojechać w góry i 10 chłopców chce pojechać nad morze. W klasie jest 21 osób, jestem 11 chłopcem i chcę zagłosować za górami, bo nigdy w nich nie byłem. Kiedy już mam zagłosować na góry, wstaje Jacek i krzyczy: „i ty, chłopak zagłosujesz za górami?”. Ze względu na to, że reszta grupy zagłosowała na inną opcję, wybór gór traktuje się jako sprzeczny z byciem w grupie chłopców tylko dlatego, że Jacek tak krzyknął.

Dlaczego to takie ważne?

Powyższe sytuacje są niezwykle proste, ponieważ dotyczą przyziemnych kwestii, ale arcyważnych w życiu młodych obywateli. Wystąpienie w meczu, bronienie idola czy przynależność do grupy z pewnością wpływa kształtująco na naszą osobowość. Dostrzeżenie więc, już na tym poziomie pułapek mających nas na celu odwieźć od prawdy może się okazać kluczowe przy wejściu w dorosłość, gdzie chwyty erystyczne stanowią codzienność życia publicznego.

Przykład 4 (Szare obok białego wydaje się czarnym, a obok czarnego wydaje się białym)

Dyskutując nad zwiększeniem wydatków na składkę wycieczkową, jestem przeciw, ponieważ uważam, że można pojechać za taką kwotę w wiele ciekawych miejsc. Aneta nie zgadza się ze mną i każe mi wybierać pomiędzy zwiększonym budżetem, a jego kompletnym brakiem, pomimo, że wcale tego nie powiedziałem.

Wnioski

Jak widać poziom debaty z przykładów bez problemu może zmierzyć do najdalej idących problemów społecznych i okaże się kluczowe w zwalczaniu dezinformacji. Współcześnie zakłada się, że główne źródła dezinformacji operują na zasadzie 60/40, to znaczy, 60% zawartości to prawda a 40% to dezinformacja. Przy znajomości chwytów erystycznych znacznie zwiększamy prawdopodobieństwo podświadomego wykrycia tych 40%, ze względu na znajomość przykładów w sytuacjach dla nas bliższych. Ma to też swoją drugą stronę medalu. Znajomość chwytów erystycznych i ich szkodliwości znacznie zmniejsza szansę na powielanie dezinformacji, a także uczy nas logicznego wnioskowania we wczesnym stadium edukacji.

Weź udział w warsztatach!

Miejsce: Szkoła Podstawowa nr 1 w Otwocku
Godziny: 16:00–20:00
Terminy: 1, 4, 5, 8, 11, 12 i 15 grudnia (poniedziałki, czwartki i piątki)
Udział bezpłatny!

Zgłoszenia przyjmuje LC Foundation mailowo pod adresem kontakt@lcfoundation.pl lub za pomocą formularza dostępnego na stronie:
https://lcfoundation.pl/projekty/obywatele/

Zapraszamy szkoły, nauczycieli i rodziców do udziału w projekcie, który pokazuje, że obywatelstwo to codzienna postawa – nie metryka.

Projekt „Obywatel to też ja!” jest finansowany ze środków Ministra Edukacji Narodowej.

Misją LC Foundation jest wspieranie dzieci z niepełnosprawnościami, aby mogły rozwijać swoje skrzydła, realizować pasje i czuć, że są pełnoprawnymi uczestnikami społeczeństwa.