Anna Grodzka, urodzona 16 marca 1954 roku w Otwocku, jest wyróżniającą się postacią w polskim życiu społecznym i politycznym. Jako działaczka społeczna oraz przedsiębiorca, odegrała kluczową rolę w promowaniu praw osób transpłciowych.
Była współzałożycielką Fundacji Trans-Fuzja, której celem jest wsparcie i pomoc w integracji społecznej osób transpłciowych. W ramach swojej kariery politycznej, była posłanką na Sejm VII kadencji, stając się tym samym pierwszą otwarcie transpłciową osobą w polskim parlamencie.
Życiorys
Rodzina i życie prywatne
Anna Grodzka jest osobą transpłciową, co oznacza, że jej tożsamość płciowa różni się od przypisanej jej przy urodzeniu. Zgodnie z informacjami, które ujawniła, jej płeć została określona jako męska, a przy urodzeniu nadano jej imiona Krzysztof Bogdan. W dzieciństwie została adoptowana przez Józefa i Kazimierę Bęgowskich, a o swoim pochodzeniu dowiedziała się dopiero w grudniu 2007 roku.
Wkrótce po tym odkryciu nawiązała kontakt ze swoją biologiczną matką, Marią Grodzką, która rozstała się z jej ojcem Tadeuszem krótko po tym, jak zaszła w ciążę. Od końca lat 70. prowadziła życie w związku małżeńskim z kobietą, lecz rozwód nastąpił w 2007 roku. Decyzję o sądowym ustaleniu płci oraz przeprowadzeniu operacji korekty podjęła, kiedy jej syn związek małżeńskiego osiągnął dorosłość, a sama operacja miała miejsce w Bangkoku. Proces korekty płci Anny Grodzkiej został udokumentowany w filmie HBO pt. „Trans-akcja”, który miał swoją premierę w 2010 roku.
Działalność zawodowa i polityczna
Jej kariera zawodowa rozpoczęła się w Wytwórni Filmów Dokumentalnych, gdzie pracowała jako asystent operatora. Ukończywszy studia na kierunku psychologia kliniczna na Uniwersytecie Warszawskim, zdobyła również stopień wojskowy starszego sierżanta i tytuł podchorążego rezerwy.
W czasach PRL angażowała się w działalność Socjalistycznego Zrzeszenia Studentów Polskich oraz PZPR, gdzie pełniła role instruktorki politycznej i członkini egzekutywy na UW w trakcie stanu wojennego. Pracowała również w Alma Press, a w połowie 1986 roku objęła tam stanowisko dyrektorskie. W 1986 pełniła funkcję kierowniczki grupy w trakcie wyjazdu na Kubę w ramach Brygady Młodzieży Polskiej im. Karola Roloffa-Miałowskiego.
Po 1989 roku Grodzka zaangażowała się w działalność gospodarczą w sektorze wydawniczym oraz reklamowym, a także była producentką wykonawczą drugiego sezonu serialu „Defekt” w 2005 roku. W wyborach samorządowych w 1998 roku próbowała zdobyć mandat radnej sejmiku mazowieckiego z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej, lecz bezskutecznie. Od 2003 do 2006 roku zasiadała w radzie nadzorczej rozgłośni Radio dla Ciebie.
Angażowała się również w Socjaldemokrację RP i do września 2011 roku była członkinią Sojuszu Lewicy Demokratycznej w Warszawie. W 2011 roku wystartowała w wyborach do Sejmu RP i uzyskała najwyższe miejsce na liście Ruchu Palikota w okręgu krakowskim, co wykluczyło ją z SLD. W wyniku głosowania z 9 października zdobyła mandat posłanki, zdobywając 19 451 głosów, stając się w ten sposób pierwszą w Polsce oraz Europie osobą, która publicznie ujawniając swój transseksualizm, została wybraną do parlamentu.
W Sejmie VII kadencji pełniła funkcje wiceprzewodniczącej klubu poselskiego Ruchu Palikota, wiceprzewodniczącej Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz członkini Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Była również wiceprzewodniczącą Parlamentarnej Grupy Kobiet. Po przekształceniu Ruchu Palikota w 2013 roku, dołączyła do Twojego Ruchu. W czerwcu 2014 roku związała się z Partią Zieloni, ale kilka miesięcy później ogłosiła swoje wykluczenie z klubu TR.
Chociaż zarejestrowała komitet wyborczy w wyborach prezydenckich w 2015 roku, nie udało jej się zebrać wymaganego wsparcia w postaci 100 tysięcy podpisów. Po roku aktywności w Partii Zieloni, postanowiła z niej wystąpić i w 2015 roku zrezygnowała z ubiegania się o reelekcję. Zyskała uznanie w oczach tygodnika „Polityka”, który umieścił ją w gronie „najlepszych posłów” VII kadencji Sejmu. W 2019 roku bez powodzenia starała się o mandat posłanki do Parlamentu Europejskiego, startując z listy koalicji Lewica Razem. W tym samym roku dołączyła do Polskiej Partii Socjalistycznej, a w grudniu skrytykowała działania przewodniczącego partii Wojciecha Koniecznego, co doprowadziło do jej wystąpienia z tego ugrupowania.
Działalność społeczna
W 2008 roku Grodzka stała się współzałożycielką Fundacji Trans-Fuzja, która ma na celu promowanie wiedzy o transpłciowości oraz wspieranie osób transpłciowych. Pełniła rolę prezesa tej fundacji od 2009 do 2011 roku, a w późniejszym okresie została przewodniczącą rady. Zasiadała również w Komisji Dialogu Społecznego, ustanowionej przy prezydencie m.st. Warszawy, a także w radzie Fundacji Dziennikarskiej Medium Publiczne oraz w radzie programowej stowarzyszenia Kongres Kobiet.
W 2012 roku była jednym z fundatorów Fundacji LGBT Business Forum. W swoim dorobku ma również utworzenie i przewodniczenie Stowarzyszeniu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społecznego „Społeczeństwo FAIR”. Za swoje działania była wielokrotnie nagradzana, w tym w 2012 roku otrzymała nagrodę „Okulary Równości” od Fundacji im. Izabeli Jarugi-Nowackiej.
W 2013 roku wydała książkę autobiograficzną pt. „Mam na imię Ania”. Ponadto zagrała epizodyczną rolę w filmie „Kobieta z…” z 2023 roku, reżyserowanym przez Małgorzatę Szumowską i Michała Englerta, przedstawiającą spotkanie grupy wsparcia dla osób transpłciowych.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Norbert Maliszewski | Jarosław Margielski | Henryk Cieszyński | Izabela Antos | Leszek Szerepka | Sławomir Dąbrowski (ekonomista) | Piotr Konowrocki | Jarosław Wojtowicz | Juliusz Burgin | Andrzej Lussa | Dariusz Olszewski | Andrzej Kicman | Paweł WypychOceń: Anna Grodzka